อรรถกถาติกทุกปัฏฐาน

แม้ใน ติกทุกปัฏฐาน พระผู้มีพระภาคเจ้าก็ทรงทำเทศนาด้วยอำนาจ
การยกเพียงปัญหาขึ้นเท่านั้นว่า กุสลํ เหตุํ ธมฺมํ ปฏิจฺจ กุสโล เหตุ
ธมฺโม อุปฺปชฺชติ เหตุปจฺจยา.
ใน ทุกติกปัฏฐาน นั้น ทรงประกอบกุศลบทกับเหตุทุกะในหน
หลังแล้ว แต่งเทศนาโดยย่อในวาระทั้งปวง ด้วยอำนาจปัจจัยทั้งหมดฉันใด
ในติกทุกปัฏฐาน นี้ก็ฉันนั้น ทรงประกอบเหตุบทกับกุสลติกะ แล้วแต่ง
เทศนาโดยย่อในวาระทั้งปวง ด้วยอำนาจปัจจัยทั้งหมด. อนึ่ง ทรงประกอบ
นเหตุบท กับ กุสลติกะ ทำ กุสลติกเหตุทุกะ ให้จบลง เหมือนอย่าง
ทรงประกอบเหตุบทฉะนั้น.
ต่อจากนั้นทรงแสดง ติกทุกะ 21 มี เวทนาติกเหตุทุกะ เป็นต้น
โดยนัยเป็นต้นว่า สุขาย เวทนาย สมฺปยุตฺตํ เหตุํ ธมฺมํ แล้วทรงประกอบ
เหตุทุกะกับติกะ 22 อย่างนี้แล้ว ทรงประกอบทุกะทั้งหมดด้วยอำนาจที่จะมีได้
มีสเหตุทุกะเป็นต้น มีสรณทุกะเป็นที่สุด กับติกะเหล่านั้นเองอีก แม้ในอธิการ
นี้บทใด ๆ ประกอบกันไม่ได้ บทนั้น ๆ ทรงปฏิเสธไว้ในบาลีนั่นแล. พระ-
ผู้มีพระภาคเจ้าทรงถือเอาทุกะ 100 ผนวกเข้าในติกะ 22 แล้วแสดงปัฏฐาน
ชื่อว่า ติกทุกปัฏฐาน. แม้ใน ติกทุกปัฏฐาน นั้น ทรงย่อบาลีไว้ด้วยนัย
ใด ๆ นัยนั้น ๆ ผู้ศึกษาพึงทราบโดยพิสดาร แล.
อรรถกถาติกทุกปัฏฐาน จบ

พระอภิธรรมปิฎก ปัฏฐาน

อนุโลมติกติกปัฏฐาน

กุสลติกเวทนาติกะ

(1. กุสลติกะ 1. เวทนาติกะ)

สุขายเวทนายสัมปยุตตบทปฏิจจวาระ

อนุโลมนัย

1. เหตุปัจจัย

[1] 1. สุขายเวทนายสัมปยุตตธรรมที่เป็นกุศล อาศัยสุขาย-
เวทนายสัมปยุตตธรรมที่เป็นกุศล เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
2. สุขายเวทนายสัมปยุตตธรรมที่เป็นอกุศล อาศัย
สุขายเวทนายสัมปยุตตธรรมที่เป็นอกุศล เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
3. สุขายเวทนายสัมปยุตตธรรมที่เป็นอัพยากตะ อาศัย
สุขายเวทนายสัมปยุตตธรรมที่เป็นอัพยากตะ เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย

การนับจำนวนวาระในอนุโลม

[2] ในเหตุปัจจัย มี 3 วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี 3 วาระ ฯลฯ
ในอวิคตปัจจัย มี 3 วาระ.
สหชาตวาระก็ดี ฯลฯ สัมปยุตตวาระก็ดี เหมือนกับปฏิจจวาระ.